12-03-2025, 17:53
Abies Lasiocarpa
Gatunek zimozielonego drzewa z rodziny sosnowatych.
Pochodzi z Ameryki Północnej, występuje w górach Yukonu, Kolumbii Brytyjskiej, zachodniej Alberty, południowo-wschodniej Alaski, Waszyngtonu, Oregonu, zachodniej Montany aż do północno-zachodniej Kalifornii.
Rośnie w górach na wysokości od 300 do nawet 3500 m n.p.m. w klimacie chłodnym, z długimi, bogatymi w śnieg zimami i chłodniejszym latem suchym w pierwszej połowie i obfitującym w opady w drugiej jego części i jesienią (roczna suma opadów wynosi 635–889 mm, średnia roczna temperatura wynosi 1,7 °C).
Preferuje ubogie gleby bielicowe oraz miejsca kamieniste (nie rośnie na glebach wapiennych).
W miejscach występowania rośnie razem ze świerkiem Engelmanna (Picea engelmannii) i sosną ościstą (Pinus aristata). W Ameryce popularna jako drzewko na choinki świąteczne. W Polsce w uprawie znajduje się kilka odmian Jodły Górskiej np.:
‘Compacta’ – osiągającą do 3 m wysokości, ‘
Argentea’ – do 6 m wysokości, o igłach wyjątkowo długich – do 4 cm,
‘Green Globe’ – kulisty pokrój do 1 m wysokości.
Morfologia
Pokrój
Korona stożkowata, wąska, regularnie rozgałęziona.
Dorasta do 20 m wysokości (wyjątkowo do 40 m).
Pędy żółto-zielone lub żółto-brązowe, z drobnymi rowkami wokół nasady igieł.
Kora
Na młodych drzewach jasnoszara, gładka, w starszych egzemplarzach spękana i łuszcząca się dużymi płatami.
Pączki małe, okrągłe lub owalne, pokryte bladymi pomarańczowo-brązowymi łuskami, pokryte żywicą.
Liście
Igły niebiesko-zielone do niebiesko-białawego, 2–3 cm długości, szerokości około 2 mm, na końcach nacięte lub całe, na spodniej stronie dwa białe paski, na młodych pędach rozłożone promieniście, na starszych w dolnej ich części grzebieniasto rozłożone, skierowane ku wierzchołkowi.
Szyszki
Siedzące, jajowate, podłużne lub cylindryczne, 6–12 cm długości, 4 cm szerokości, niedojrzałe niebiesko-fioletowe, dojrzałe ciemnobrązowo-fioletowe.
Łuski nasienne w kształcie wachlarza lub w kształcie klina, 1-2,5 cm.
Pierwsze szyszki pojawiają się na drzewach w wieku 50 lat.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jod%C5%82a_g%C3%B3rska
Występowanie:
Gatunek ten występuje w zachodniej części Ameryki Północnej, od Alaski po Kalifornię i Nowy Meksyk.
Jest liczniejszy w głębi lądu, szczególnie w Górach Skalistych.
Ekologia:
Towarzyszy roślinności leśnej w wyższych piętrach roślinności, miejscami tworzy górną granicę lasu, jest też typowy dla dna dolin, gdzie zimne powietrze przepływa i zatrzymuje się na dłuższy czas.
Na terenach o większych opadach preferuje podłoża zasadowe. Wznosi się na wysokość 3600 m.
Opis:
Drzewo o pniu zwykle osiągającym wysokość 20(–30) m, czasami tworzące wielokwiatowe pędy na dużych wysokościach; korona jest zwykle wąskostożkowa, bardzo smukła, z gałęziami ułożonymi poziomo, często spłaszczonymi na szczycie; kora jest szara, później żłobiona; Pędy są często omszałe.
Igły rozmieszczone we wszystkich kierunkach na obecnym wzroście, płaskie, długości 1,8–3,1 cm i szerokości 1,5–2 mm, niebieskozielone na górnej stronie i matowoszare, z 2 białymi paskami na dolnej stronie, z aparatami szparkowymi po obu stronach, tępe lub ząbkowane na wierzchołku;
Szyszki męskie są zielonkawe, z fioletowym odcieniem, lub fioletowe.
Szyszki proste, długości 6–12 cm i szerokości 2–4 cm, ciemnofioletowe;
Nasiona mają około 6 mm długości, skrzydełko jest dłuższe od samego nasienia.
Niejasności:
W północnej części zasięgu Abies Lasiocarpa występują również jodły Abies Amabilis i Abies Grandis :
Oba te gatunki charakteryzują się ciemnozielonymi igłami ułożonymi w dwóch rzędach (nie we wszystkich kierunkach) na powierzchni gałęzi, podczas gdy A. Amabilis ma krótsze, zagięte igły skierowane do przodu na górnej stronie gałęzi.
Oba gatunki to większe drzewa o cylindrycznej koronie.
W południowej części zasięgu występowania w Stanach Zjednoczonych do introgresji może dojść w kontakcie z jodłą Abies Procera , która ma charakterystyczne szarozielone igły i wyraźne łuski podtrzymujące szyszki, których końce są zagięte w dół.
Uwaga:
W obrębie gatunku Abies Lasiocarpa niektórzy badacze wyróżniają także gatunek Abies Bifolia .
Oba taksony różnią się głównie pod względem chemicznym, różnice morfologiczne są ledwie zauważalne.
Podczas gdy Abies Lasiocarpa w węższym znaczeniu tego słowa powinna rosnąć głównie wzdłuż wybrzeża, w Górach Skalistych zastępuje ją Abies Bifolia
Zwolennicy szerszej koncepcji twierdzą jednak, że zwłaszcza na styku zasięgów istnieją osobniki, których nie można z powodzeniem przypisać do żadnego z wyróżnionych typów i że większość populacji w Kolumbii Brytyjskiej ma charakter przejściowy.
Nadal jednak brakuje bardziej szczegółowych badań dotyczących zmienności.
Gdyby A. Bifolia uznać za odrębny gatunek, to prawdopodobnie obejmowałby on również odrębny typ pochodzący z południowych Gór Skalistych, określany jako Abies Lasiocarpa var. arizona .
Rośliny na fotografiach można zidentyfikować jako A. Bifolia
https://botany.cz/cs/abies-lasiocarpa/