[Krystyna]

   
Berberys, kwaśnica (Berberis L.)
Rodzaj krzewów z rodziny berberysowatych (Berberidaceae Juss.).
Należy do nich ok. 450 gatunków.
Występują w Eurazji, Ameryce i Afryce.
W Polsce rośnie dziko tylko berberys pospolity.

Roślina ozdobna – sadzona w parkach i na skwerach.
Wczesną wiosną czerwono ulistnione krzewy odcinają się od świeżej zieleni.
Owoce zimą stanowią cenne pożywienie dla ptaków.
źródło

[Krystyna]

   
Berberys chiński (Berberis chinensis)
Gatunek krzewu należący do rodziny berberysowatych (Berberidaceae Juss.).
Występuje w stanie dzikim w Chinach i wschodniej Azji.

Zastosowanie i uprawa
Roślina lecznicza – zawarta w korzeniach berberyna wykazuje działanie przeciwzapalne i jest stosowana doustnie w leczeniu infekcji jelitowych
Roślina jadalna – owoce są jadalne (surowe lub gotowane)
Roślina ozdobna o dekoracyjnych żółtych kwiatach.
Uprawa: Preferuje wilgotne ilaste gleby lekkie oraz lekkie zacienienie, ale rośnie również na ciężkich glebach gliniastych. Gatunek jest odporny na mróz do temperatury -25 °C

[Krystyna]

   
Berberys pospolity, berberys zwyczajny (Berberis vulgaris L.)
Gatunek krzewu należący do rodziny berberysowatych (Berberidaceae Juss.).
Występuje w stanie dzikim w Europie.
W Skandynawii i na Wyspach Brytyjskich gatunek zadomowiony.
W południowych i środkowych Niemczech występuje rzadko i w rozproszeniu.
Znany też jako: kwaśnica pospolita, kwaśnieć

Zastosowanie
- Roślina ozdobna
- Roślina lecznicza : surowiec zielarski : korzeń, liść, owoc, kora.
Do celów leczniczych berberys był stosowany już przez mieszkańców starożytnego Babilonu i Indii.
W średniowieczu wykryto jego pozytywne działanie w przypadkach żółtaczki i malarii.
Jego propagatorką była święta Hildegarda.
W XVII w. zaczął być powszechnie stosowany w Anglii jako środek przeciw schorzeniom wątroby.
Napary i odwary z liści pobudzają wydzielanie soków trawiennych i są skuteczne w chorobach dróg żółciowych i wątroby.
Kora i korzenie mają właściwości antybiotyczne, zawierają alkaloidy izochinolinowe, głównie berberynę (1,24%[4]), berbaminę (2,5%[4]), palmatynę i magnoflorynę. Berberys zalecano w przypadku braku apetytu, w kamicy żółciowej, w przewlekłym zapaleniu wątroby, nieżycie pęcherzyka żółciowego, jako środek rozkurczowy również w kamicy nerkowej i w wielu innych przypadłościach.
Berberyna wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwpierwotniakowe, przeciwbiegunkowe, przeciwrakowe, przeciwcukrzycowe, obniżające ciśnienie, antydepresyjne i przeciwzapalne oraz obniża poziom cholesterolu.
Obecnie zastosowanie to jest mocno ograniczone, ponieważ berberyna odkłada się w sercu, wątrobie i trzustce, dlatego przetworów z berberysu nie można spożywać przez dłuższy czas.
Owoce są surowcem witaminizującym, dietetycznym i przeciwgorączkowym.
Suszone owoce wykorzystuje się jako dodatek do herbaty podnoszący ogólną odporność organizmu, zwłaszcza w stanach gorączkowych, w zakażeniach bakteryjnych, w stanach zapalnych błon śluzowych oraz dla zwiększenia szczelności naczyń włosowatych.
Takie zastosowanie jest podyktowane obecnością wielu cennych składników: witaminy C, E, karotenoidów, pektyn i soli mineralnych. Związki o charakterze witaminy P (rutyna, eskulina) poprawiają samopoczucie przy katarze i krwawieniach z nosa.
Zbiór i suszenie:
Owoce zbiera się zanim całkowicie dojrzeją, gdyż dojrzałe są bardzo miękkie i łatwo się gniotą.
Suszyć w temperaturze do 40 stopni.

Sztuka kulinarna:
Z owoców berberysu można także wytwarzać soki, syropy, dżemy, konfitury i marmolady.
Konfitura z berberysu będzie piękną i oryginalną ozdobą imieninowego tortu: 1 szklankę cukru zagotowujemy w bardzo małej ilości wody tak, aby cukier się rozpuścił, dodajemy 1 szklankę jagód berberysu i chwilę gotujemy a następnie zostawiamy pod przykryciem.
Następnego dnia zagotowujemy, mieszamy i znów pozostawiamy i tak przez 3 dni.
Tak przygotowane owoce możemy wykorzystać od razu do dekoracji ciast bądź przechowywać w wyparzonym i zakręconym słoiczku.

W przemyśle cukierniczym używa się berberysu zamiast cytryny, nazywany jest nawet polską cytryną.
Czesi natomiast wytwarzają wino berberysowe, które podobne jest skuteczne przy bólach głowy i zaparciach.
Szlachta polska przygotowywała z berberysu nalewkę, którą pito dla zdrowia i przyjemności przy ważniejszych okazjach.

Ciekawostki
1.Ze względu na jego malejącą populację nie pozyskuje się już jak dawniej kory i korzeni do celów leczniczych.
2.W dawnych czasach stosowano go nie tylko w medycynie.
W starożytności drewno berberysu było powszechnym materiałem w stolarstwie i tokarstwie.
Wyrabiano z niego elementy do mebli, przedmioty ozdobne, a z kory i korzeni otrzymywano złocisty wyciąg do barwienia włókien naturalnych: jedwabiu, lnu i bawełny, z soku owoców otrzymywano czerwony atrament.
źródło

[Krystyna]

   
Berberys bukszpanolistny (Berberis buxifolia Lam.)
Gatunek zimozielonego krzewu o skórzastych listkach.
Rośnie w Patagonii, na południu Argentyny i Chile.
Nazwa lokalna Calafate.
Krzew osiągający wysokość do 1,5 metra.
Gałązki dzielą się na odcinki, każdy zakończony trzema ostrymi kolcami.
Ma dużą ilość drobnych, żółtych kwiatków.
Pojedyncze owoce koloru granatowego.
Zastosowanie
Owoce są jadalne.
Robi się z nich dżem, a z gałązek pozyskuje czerwony barwnik.
Ponadto jest uprawiany jako bonsai i jako krzew na żywopłoty.
źródło

Berberis buxifolia 'Nana'
Jest gęstym, karłowatym krzewem dorastającym do około 40 cm wysokości.
Ma bruzdkowane, brązowe pędy, pokryte trójdzielnymi cierniami, długości 0,5 – 1 cm.
Liście są podobne do bukszpanu: eliptyczne, całobrzegie i zimozielone (tzn. nie więdną i nie opadają na zimę. Młode liście są czerwonawe, zaś dojrzałe stają się ciemnozielone, błyszczące.
źródło

[Krystyna]

   
   
Berberis x ottawensis 'Indian Summer'
Berberis 'Indian Summer'
Jest to odmiana o dość pokaźnych rozmiarach, osiągająca w dobrych warunkach nawet do 3 m wysokości i do 2 m szerokości.
Cechuje się wyprostowanym, ale też rozłożystym, silnie krzaczastym i gęstym pokrojem.
Krzew ten jest ozdobny w szczególności ze względu na liście oraz pokrywające go, kłujące kolce.
Liście są grube, skórzaste, odwrotnie jajowate, o gładkich brzegach i ładnym, jasnozielonym odcieniu, najbardziej atrakcyjne stają się jesienią, kiedy zmieniają kolor na intensywnie czerwony.
Już tylko z tego powodu warto mieć tę odmianę w swym ogrodzie, gdyż nada mu ciepły, wesoły akcent w ponure, jesienne dni.

Kwiaty pojawiają się na przełomie kwietnia i maja, są dosyć niepozorne, jednak ładne, żółto pomarańczowe, zebrane w niewielkie kwiatostany na szczytach pędów.
Berberys ten bardzo dobrze sprawdza się w postaci żywopłotów zarówno formowanych jak i nieformowanych, a także rosnąc pojedynczo na krótko ciętych trawnikach oraz w większych grupach.
Jest łatwy w uprawie i bardzo tolerancyjny.
Wystarczy mu przeciętna gleba ogrodowa o umiarkowanej wilgotności oraz słoneczne i półcieniste stanowisko, do tego jest roślina o wysokiej mrozoodporności.
źródło

[Krystyna]

   
Berberys 'Profesor Sękowski' ( Berberis  'Profesor Sękowski' )
Berberis 'Prof. Sękowski'
Jest to nowa i ciekawa, polska odmiana berberysa.
Posiada pędy wzniesione do góry, lekko przewijające a na nich zielone liście, podczas kwitnienia pojawia się wokół nich jasna obwódka.
Bardzo obficie kwitnie latem.
Kwiaty są jasnożółtawe.
Jagody ma zwykle czerwone, podłuzne.
Zima stanowią cenne pożywienie dla ptaków.
Wymaga przede wszystkich stanowisk bardzo słonecznych, gleb zasobnych w wodę, świeżych.
Dorasta do około 2,5 metra.
Zasługuje na rozpowszechnione sadzenie w parkach, zadrzewionych osiedlach, ogrodach przydomowych.
źródło

[Krystyna]

   
   
   
   
   
Berberys koreański (Berberis koreana)
Gatunek rośliny należący do rodziny berberysowatych.
Pochodzi z Półwyspu Koreańskiego, do Polski został sprowadzony w 1928 i znajduje się w kolekcji niektórych ogrodów botanicznych, bywa też uprawiany jako roślina ozdobna, ale rzadko.
Krzew o wysokości do 2 m.
 Rozrasta się poprzez odrosty korzeniowe
Kwiaty żółte i silnie pachnące, zebrane w grona o długości do 8 cm. Kwitnie od maja do czerwca.
Owoce kuliste jaskrawoczerwone o średnicy do 8 mm.
Są to największe owoce wśród wszystkich uprawianych gatunków berberysu.
źródło

[Krystyna]

   
   
   
Berberys gruczołkowaty, berberys gruczołowaty, berberys brodawkowaty (Berberis verruculosa)
Gatunek krzewu należący do rodziny berberysowate,
 W naturalnym środowisku występuje w Chinach.
W Polsce uprawiany jako roślina ozdobna.
Krzew o trójdzielnych ostrych kolcach i zimozielonych liściach.
 Gałęzie łukowato zwisają.
Ma kulisty pokrój i dorasta do 1,5 m wysokości.
Owoc to podłużna, o eliptycznym kształcie jagoda z sinym nalotem.
W zimie owoce berberysu są chętnie zjadane przez ptaki.
źródło

[Krystyna]

   
Berberys ottawski (Berberis ×ottawensis Schneid.)
Gatunek rośliny z rodziny berberysowatych.
 Mieszaniec berberysu Thunberga i berberysu pospolitego. 
 Uprawiany m.in. w Polsce.
Wysoki, osiągający 4 m wysokości i szerokości, ciernisty krzew z wyprostowanymi pędami.
Kwiaty żółte, na długich szypułkach.
Rozwijają się w maju.
Owoce dojrzewają we wrześniu; jasnoczerwone owoce pozostają zimą na krzewie.
źródło

[Krystyna]

   
   
Berberys Thunberga (Berberis thunbergii DC.)
Gatunek krzewu z rodziny berberysowatych(Berberidacea Juss.).
 Pochodzi z Japonii
W Polsce  nie występuje w środowisku naturalnym, jest uprawiany jako roślina ozdobna w wielu odmianach.
Silnie rozgałęziający się, ciernisty i gęsty krzew osiągający wysokość do 1.5m
Ma pokrój różny u różnych odmian
Kwiaty drobne, żółte kwiaty w gronach, przyjemnie pachnące.
Kwiaty nie są głównym elementem ozdobnym berberysu, jednak w okresie kwitnienia roślina jest jeszcze ładniejsza.
Okres kwitnienia V – VI.
Owoc to podłużna, jagoda o różnych odcieniach czerwonego koloru (zależnie od odmiany).
Owoce mają duże walory dekoracyjne, tym bardziej, ze utrzymują się na roślinie przez całą zimę. W zimie są chętnie zjadane przez ptaki.
źródło

[Krystyna]

   
   
Berberys Julianny (Berberis julianae)
Gatunek zimozielonego krzewu z rodziny berberysowatych
Pochodzi z Azji, ojczyzną są środkowe Chiny
Berberys Julianny jest silnie rozgałęzionym krzewem, dorastającym w naszym klimacie do 1,5 m wysokości (w łagodniejszym klimacie dorasta do 3m wys.) i 120 cm szerokości.
Berberys Julianny zakwita na przełomie maja i czerwca.
Na przełomie sierpnia i września, po zapyleniu i zapłodnieniu kwiatów wykształcają się dekoracyjne owoce - jagody. Są one wydłużone, o długości do 8mm, ciemnogranatowe, pokryte sinawym nalotem woskowym, niezwykle atrakcyjne dla ptaków i pozostają na krzewach niekiedy nawet do wiosny.
Tekst: Agnieszka Mike-Jeziorska
źródło
źródło